| aneta.krejczy
| | Doczy: 14 Pa 2014 | | Posty: 141 | | Skd: Wrocław |
|
 Wysany: 1 Lis 2014, 1:40 Temat postu: Erupcja Holuhraun najpoważniejszą na świecie od XVIII w. |
 |
|
Erupcja Holuhraun okazała się być najpotężniejsza erupcją w Islandii w przeciągu ostatnich 230 lat. Erupcja ta jest pod pewnymi względami wyjątkowa i to nie jedynie w odniesieniu do erupcji w Islandii na przestrzeni wieków, lecz także odznacza się w skali światowej.
Już wcześniej w tym tygodniu naukowcy ogłosili, że z pewnością nowa, wciąż rozprzestrzeniająca się pokrywa lawy na północ od lodowca Vatnajökull - którą wiele osób nazywa Nornahraun (‘połacie lawy czarownic’) - jest większa niż jakakolwiek inna od czasu erupcji wulkanu Laki w latach 1783-1784. Erupcji, która miała większe i straszniejsze skutki niż inne odnotowane w historii wybuchy wulkanów.
Obecnie połacie lawy pokrywa 65 km kw. i gwałtownie się powiększa.
PIĘĆ ERUPCJI NA TYM TERENIE
Wulkanolog Ármann Höskuldsson oznajmił, że erupcja utrzymuje stały wypływ lawy od 6 października i nie można przewidzieć, kiedy się on zakończy. Jak stwierdzono wcześniej, wkrótce będzie miała miejsce kolejna erupcja na tym terenie. Bierze się także pod uwagę stałą aktywność wulkaniczną w tej okolicy. Uważa się, że jak na razie doszło tam do pięciu erupcji; dwóch podlodowcowych, dwóch mniejszych na północ od lodowca Dyngjujökull oraz jednej, która jest właśnie w toku.
„Chociaż wypływ lawy nieco się zmniejszył, nadal jest to ponad 100 mkw. [chodzi zapewne o metry sześcienne, a nie kwadratowe, jak podaje „MBL” – AK] na sekundę, co jest porównywalne wielkością do rzeki Skjálfandi w okresie letnim. Na początku strumień był bardzo rozległy i miał objętość trzy razy większą niż teraz”, stwierdził Ármann, dodając, że wypływ lawy pokrywa 20 mkw. terenu na sekundę.
Ármann zgadza się, że erupcja ta ma historyczne znaczenie i spowoduje powstanie nowych podręczników historii w przeciągu następnych kilku tygodni. „Ludzie mają zwyczaj, aby oceniać erupcję, mierząc w metrach sześciennych objętość tego, co wydostaje się z wulkanu, ale nie jest to dobra miara. Tu chodzi o szybkość zjawiska. Można mówić o wulkanach dużych rozmiarów, którym zajmuje dekady czy nawet stulecia, aby się spiętrzyć. W tym przypadku otrzymaliśmy nieprawdopodobną ilość [lawy] w niemal absurdalnie krótkim czasie. W kategorii objętości Holuhraun pobił [wulkan] Fimmvörðuháls [już] przed południem pierwszego dnia, a erupcja Fimmvörðuháls trwała dwa tygodnie. Podczas pierwszego tygodnia zrozumieliśmy, że erupcja Holuhraun jest czymś, z czym nigdy wcześniej nie mieliśmy do czynienia”. Ármann uważa, że całkowita objętość połacia lawy wynosi w tej chwili około miliona kilometrów sześciennych. Erupcja Hekli w roku 1947, która jest najczęściej przywoływana dla porównania wielkości erupcji w Islandii, miała połacie lawy o dużo mniejszej objętości. „To przekroczyło naszą wiedzę na ten temat”.
GAZ POZOSTAJE ZAGROŻENIEM
Zanieczyszczenie gazem wydobywającym się z krateru ma obecnie największe stężenie. Na początku siła erupcji i absorpcja cieplna były tak wielkie, że gaz był wystrzeliwany wysoko w niebo, gdzie nikt go nie odczuwał. Później, wraz z ograniczeniem się erupcji, gaz rozprzestrzenił się nad ziemią i stał się dokuczliwy.
Niestety nie widać końca zaistniałych problemów. Tak naprawdę specjaliści tacy jak Þorsteinn Jóhannsson z Islandzkiego Wydziału Środowiska (Umhverfisstofnun) przewidują coś dokładnie przeciwnego. Zimowa pogoda ma pogarszać sytuację, zwłaszcza podczas mrozu. „Problem będzie się tylko z czasem pogłębiał. Jest mało prawdopodobne, że erupcja zwiększy swoją siłĘ i zacznie wyrzucać gaz wyżej”.
ISLANDIA I ŚWIAT
Nawet jeśli porównamy erupcję Holuhraun z erupcjami z innych części świata, fakty pozostają faktami. Ármann stwierdził: „Możemy cofnąć się w czasie. W połowie wieku XVIII miała miejsce ogromna erupcja na Wyspach Kanaryjskich, prawdopodobnie większa niż ta. Zatem nawet w perspektywie globalnej erupcja Holuhraun zapisze się w historii. Po prostu plasuje się ona jako największa erupcja lawy, jaką ludzkość widziała od XVIII w.”.
OGNISTE SERCE
Ármann zauważył, że erupcja Holuhraun trwa już dłużej niż obie erupcje - FimmvÁörðuháls i Eyjafjallajökull – wzięte razem. Dodał również, że magma, która się pojawia, jest nadzwyczajnie gorąca; ma około 1200°C, czyli około 200°C więcej niż magma wydostająca się podczas innych znanych erupcji.
„Fakty te potwierdzają teorię, że pochodzi ona z samego ognistego serca [wulkanu], aktywnego punktu znajdującego się pod krajem. Pochodzi ona bezpośrednio z [tej] warstwy i wydostaje się na powierzchnię. Sprawia to, że trudno jest przewidzieć, kiedy erupcja się zakończy”.
BÁRĐARBUNGA
Jednak to nie wszystko. Ármann wzmiankuje, że islandzcy geolodzy zasypani wszelkimi tekstami i historycznymi wzmiankami, które tylko znają, szukają przykładów serii zdarzeń w jakiś sposób podobnych do tych, których Islandczycy doświadczyli w okolicy Bárðarbunga w przeciągu ostatnich kilku miesięcy. „Bárðarbunga jest wielkim zmartwieniem. Nie widzieliśmy nigdy czegoś takiego. Ogromna ilość silnych trzęsień ziemi, czasem wielokrotnie w ciągu dnia, [mająca miejsce] bez końca od tygodni.
Sprawdziliśmy każdy wulkan i to jest bezprecedensowe. Składa się to na większy obraz, o wiele trudniejszy do dostrzeżenia, gdyż nie wiemy, co to wszystko oznacza”, powiedział Ármann, dodając, że dane, które zostały zgromadzone na podstawie erupcji Holuhraun, dostarczą wielu lat pracy. Nikt nie jest nawet w stanie stwierdzić, kiedy zakończy się gromadzenie tych danych, jako że erupcja Holuhraun jest z pewnością jedynie początkiem dużo dłuższej serii zdarzeń w i wokół lodowca Vatnajökull.
_________________
Aneta Krejczy
Instytut Północny |
|
FAQ
Szukaj
Uytkownicy
Grupy
Rejestracja
Profil
Zaloguj
Zaloguj si, by sprawdzi wiadomoci
